ای اینترنت بر روی پاشنه وب‌سایت‌ها می‌چرخد و هر روز تجارت‌های بیشتری را شاهد هستیم که به سمت آنلاین شدن پیش می‌روند، به‌عبارت دیگر بدون داشتن یک وب‌سایت نمی‌شود در دنیای دیجیتال حرفی برای گفتن داشت. این موارد باعث شده تا نقش‌ طراحی وب‌سایت اهمیت بیشتری در موفقیت یا شکست تجارت‌های آنلاین داشته باشد.

وقتی صحبت از طراحی وب‌سایت به میان می‌آید منظور رعایت اصول مختلفی است که به دو گروه اصلی تجربه کاربری (UX) و رابط کابری (UI) تقسیم‌بندی می‌شوند این دو مورد هرکدام ظرافت‌های خاص خود را دارند و تا دلتان بخوهد برای طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری، کتاب و مستندات آموزشی وجود دارد. اما چیزی که در این بین کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد رنگ‌هایی است که در طراحی وب‌سایت استفاده می‌کنیم.

همان‌گونه که اشاره کردیم وب‌سایت در‌واقع ویترین تجاری و کار شرکت‌ شما یا مشتری که برای او وب‌سایت طراحی می‌کنید است و باید از بهترین و مناسب‌ترین رنگ‌ها برای رنگ و لعاب بیشتر این ویترین مجازی کمک بگیرید. رنگ‌هایی نیز هستند که ممکن است زیبایی خاصی داشته باشند اما استفاده آنها در فضای وب‌سایت اصلاً کار جالبی نیست و نه تنها صفحه‌ای که طراحی کرده‌اید را نازیبا می‌کند بلکه مطالعه متن‌های این صفحه نیز برای مخاطب دشوار خواهد بود. به همین منظور در ادامه قصد داریم با هم ببینیم در طراحی صفحه‌های وب‌ از کدام رنگ‌ها باید برحذر باشیم. برای اینکه رنگ‌های صفحه‌ای که طراحی می‌کنید جذابیت خود را از دست ندهند پیشنهاد‌هایی نیز خواهیم داشت تا با استفاده کمتر از رنگ‌هایی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، صفحه‌های وب‌سایت شما در جذاب‌ترین حالت ممکن قرار بگیرند.

رنگ‌های نئون

به احتمال زیاد شما هم با ما هم عقیده هستید که رنگ‌های نئون جذابیت خاصی دارند و در میان سایر رنگ‌ها جلوه بیشتری پیدا می‌کنند، استفاده از این رنگ‌ها در طراحی وب‌سایت نیز ظاهر آن را رزق و برق بیشتری می‌بخشد. اما از آنجایی که این رنگ‌ها بیش از حد براق هستند چشم را اذیت می‌کنند و اگر از رنگ‌های نئون در طراحی وب‌سایت زیاده‌روی کنید خواندن مطالب برای مخاطب دشوار خواهد بود.

این رنگ‌ها روشنایی زیادی دارند و اگر در کنار رنگ‌های نئون از طیف رنگ روشن یا مشکی استفاده کنید، مطالعه چنین متنی چشم خواننده را خسته می‌کند. با این حساب پیشنهاد می‌کنیم اگر اصرار به استفاده از متن‌هایی با رنگ نئون دارید حتماً پشت‌زمینه این متن‌ها را رنگی غیر از سفید یا مشکی انتخاب کنید. برای متن‌های طولانی نیز بهتر است دور رنگ‌های نئون را خط بکشید چرا که چشم مخاطب طاقت خواندن یک متن طولانی با رنگ نئون را ندارد.

پیشنهاد می‌کنیم زرق و برق رنگ‌های نئون را تا می‌توانید کاهش دهید تا این رنگ‌ها به‌اصلاح‌ مات‌تر شود، تجربه نشان داده استفاده از رنگ نئون در طراحی وب‌سایت اشکالی ندارد به این شرط که این رنگ با سایر رنگ‌ها مانند صورتی، زرد یا سبز ترکیب شود و در قسمت‌های بسیار کمی از وب‌سایت شاهد رنگ نئون باشیم. زیاده‌روی در رنگ نئون برای طراحی ، ظاهر نهایی وب‌سایت را از چشم می‌اندازد و مخاطب کمتری جذب خواهید کرد.

ترکیب رنگ‌های پررنگ

استفاده از رنگ‌های پررنگ در کنار هم در طراحی صفحه‌های وب‌سایت بیش از اندازه جلب توجه می‌کند و خواندن متن‌هایی که رنگ آنها بیش از حد پررنگ باشد نیز بسیار دشوار و خسته‌کننده است. چنین متن‌هایی مبهم به‌نظر می‌رسند و ممکن است در تبلیغات اینترنتی یا محیطی گزینه خوبی باشند اما برای طراحی صفحه‌وب سایت اصلاً توصیه نمی‌شوند.

به این ترتیب وقتی چند رنگ پررنگ را می‌خواهید در طراحی خود به خدمت بگیرید پیشنهاد می‌کنیم ابتدا این رنگ‌ها را در کنار هم قرار دهید و وضعیت نمایش آنها را به لحاظ زیباشناختی و همچنین خوانا واضح بودن در متن امتحان کنید. در میان تمام طیف‌های رنگی که وجود دارد، قرار دادن رنگ قرمز و سبز در کنار هم یکی از بزرگترین اشتبا‌ه‌ها در طراحی صفحه‌های وب است.

با این حساب پیشنهاد می‌کنیم ترجیحاً تا جایی که ممکن است از رنگ‌های پررنگ در کنار هم استفاده نکنید و اگر چاره‌ای ندارید و باید حتماً این رنگ‌ها را در طراحی خود به‌خدمت بگیرید بهتر است این رنگ‌ها را با رنگی دیگر که داری طیف خنثی باشد از هم تفکیک نمایید.

ترکیب رنگ روشن روی رنگ روشن

طراحان زیادی را سراغ داریم که در وب‌سایت‌ها یک رنگ روشن را روی رنگ روشن دیگری قرار می‌‌دهند. این ترکیب ممکن است برای بعضی از قسمت‌های یک وب سایت گزینه خوبی باشد اما در مجموع پیشنهاد می‌کنیم هرگز سراغ چنین ترکیبی نروید. یک متنی که با رنگ روشن روی پس‌زمینه‌ای روشن‌ قرار گرفته است به راحتی قابل خواندن نیست.

به این ترتیب بهتر است یک تصویر رنگارنگ را به‌عنوان پس زمینه انتخاب کنید که طیف این رنگ‌ها ترجیحاً تیره باشد و متن‌ها را با رنگ روشن روی این تصویر قرار دهید، یا اینکه یک کادر رنگی را برای متن انتخاب کنید و این کادر را روی تصویری که پس‌زمینه آن روشن است قرار دهید تا متنی طیف رنگ متنی که نوشته‌اید با پس‌زمینه تفاوت داشته باشد.

استفاده از رنگ‌های رنگین‌کمان

حتماً در گشت و گذاری که در اینترنت دارید چشم‌تان به متن‌هایی افتاده که روی تصاویری با رنگ‌های رنگین‌کمان درج شده‌اند. کاملاً مشخص است چنین متن‌هایی را نمی‌توان به‌راحتی مطالعه کرد. پس‌زمینه رنگارنگ که تعداد رنگ‌های زیادی دارد تأثیر رنگی که برای متن انتخاب کرده‌اید را از بین می‌برد و ممکن است در نگاه اول چنین تصویری نظر مخاطب را جلب کند اما وقتی که کاربر در خواندن این متن با مشکل روبرو شد، با این وب‌سایت تعامل برقرار نمی‌کند و صفحه‌ای که برای طراحی آن زحمت زیادی کشیده‌اید را می‌بندد.

با این حساب پیشنهاد می‌کنیم اگر به استفاده از طیف‌های مختلف رنگ در کنار هم علاقه دارید به جای اینکه این رنگ‌ها را همانند رنگین‌کمان در فاصله‌های بسیار نزدیک در کنار هم قرار دهید، رنگ‌ها را در کادرهایی با ابعاد بزرگ کنار هم بچینید و تصویری زیبا ایجاد کنید که متن نیز در این تصویر خوانایی خوبی داشته باشد.

استفاده از رنگ تیره روی تیره

همان‌‌گونه که در خصوص رنگ روشن توضیح دادیم، طیف رنگ تیره نیز نباید روی رنگی تیره با همان طیف قرار بگیرد. در نتیجه اگر می‌خواهید چندین رنگ تیره را روی هم قرار دهید سعی کنید اینکار در یک کادر بزرگ انجام شود و رنگ مورد نظر شما از روشن‌ترین طیفی که صلاح می‌دانید به طیف‌تیره‌تر گرایش پیدا کند.

تاجایی که می‌توانید از رنگ مشکی‌سیر دوری کنید

رنگ‌مشکی‌سیر یا مشکلی پرکلاغی که تیره‌ترین طیف این رنگ است و در دنیای طراحی دیجیتال با کد 000000# شناخته می‌شود از آن دسته رنگ‌هایی است که جذابیت زیادی دارد اما این رنگ تحت تأثیر سایر رنگ‌ها قرار می‌گیرد و رنگ اصلی خود را از دست می‌دهد. برای روشن‌تر شدن این موضوع اجازه دهید مثالی در دنیای واقعی بزنیم. همان‌طور که حتماً شما هم دیده‌اید رنگ پرهای کلاغ کاملاً مشکی است اما وقتی به پرهای کلاغ نگاه می‌کنیم طیفی از رنگ آبی یا بنفش را هم در پرهای این پرنده می‌بینیم.

به همین دلیل در طراحی وب‌سایت نیز بهتر است از رنگ مشکی‌سیر دوری کنید و اگر اصرار به استفاده از این رنگ دارید، از ترکیبی از طیف‌های مختلف رنگ مشکلی در صفحه‌ مورد نظر خود کمک بگیرید. برای نمونه پس‌زمینه را مشکی انتخاب کنید و سایر قسمت‌ها را با رنگ‌های خاکستری و دیگر طیف‌ها روشن‌تر رنگ مشکی طراحی نمایید.

سخن‌پایانی

اگر از ابتدای این مطلب با ما همراه بوده باشید حتماً متوجه شده‌اید که هدف اصلی از توضیحاتی که دادیم ارتقا میزان خوانابودن مطالب وب‌سایت است. با این حساب هر صفحه‌ای که طراحی می‌کنید ابتدا به خوانا بودن نوشته‌های این صفحه و ترکیب رنگ‌هایی که برای متن و پس‌زمینه انتخاب کرده‌اید دقت نمایید. به شما قول میدهیم رعایت این نکته‌ها باعث خواناتر شدن مطالب و افزایش بازدید صفحه‌های وب‌سایت خواهد شد.

در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم دستی در طراحی دارید و نکته‌های مفید در این زمینه به نظر شما می‌رسد، در قسمت نظرات این نکته‌ها را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

ن فناوری با‌عرضه محصولات جدید و دستاوردهای پیشرفته مدعی هستند این فناوری‌ها آزادی بیشتر را برای انسان‌ها به‌دنبال دارند اما فناوری‌ها به اندازه‌ای توسعه‌یافته‌اند که در تمامی جوانب زندگی انسان‌ نفوذ پیدا کرده‌اند. این امر به‌خودی خود هیچ اشکالی ندارد و انصافاً هم باید گفت فناوری‌های جدید کمک‌های زیادی به انسان‌‌ها داشته‌اند اما این سکه روی دیگری نیز دارد و دسترسی سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ به این فناوری‌ها باعث شده تا انسان‌ها به انواع مختلف زیرنظر گرفته شوند و حقوق آنها به صورت کاملاً نامحسوس زیرپا گذاشته شود.

انصافاً این نکته را نیز باید در نظر داشت فناوری‌های جدید کمک‌های زیادی به سازمان‌های امنیتی برای دستگیری مجرمین و جلوگیری از اتفاق جرم داشته‌اند اما مرز میان کمکی که فناوری‌های جدید به انسان‌ها می‌کنند و نظارت‌هایی که شرکت‌های و سازمان‌ها به لطف این فناوری‌ها بر روی انسان‌ها انجام می‌‌دهند بسیار باریک است.

برای نمونه می‌توان به فناوری تشخیص چهره اشاره کرد. این فناوری این‌روزها به اندازه‌ای پیشرفت داشته که حتی از آن برای باز کردن قفل گوشی‌های گران‌قیمت نیز استفاده می‌شود. چنین چیزی به این معناست که فناوری تشخیص چهره به بلوغی رسیده که می‌توان روی آن برای تشخیص دقیق انسان‌ها از یکدیگر حساب باز کرد. سازمان‌ها با کمک چنین فناوری می‌توانند چهره یک فرد خاص را در میان انبوهی از جمعیت تشخیص دهند. با این حساب در شهرهایی که چنین فناوری‌هایی مستقر شده باشد دیگر هیچ فردی در امان نیست و هر کجا که برود چهره او از جانب سیستم‌های بسیار هوشمند تشخیص چهره، شناسایی و رصد می‌شود.

به لحاظ نظری این فناوری بسیار کارآمد به‌نظر می‌رسد و می‌توان روی دستگیر کردن مجرمین با چنین دستاوردی حساب باز کرد اما همین فناوری در شهرهای بزرگی مانند لندن که هزاران دوربین در تمامی قسمت‌های شهر نصب شده دردسرهای خاصی دارد و آزادی عمل شهروندان را زیر سؤال برده است. پهپادها نیز یکی دیگر از همین فناوری‌ها هستند که همانند چاقوی دولبه عمل می‌کنند از یک طرف فاید‌های زیادی به جوامع انسانی می‌رسانند و از طرف دیگر هر لحظه امکان دارد یک پهپاد بسیار پیشرفته زندگی شخصی انسان‌ها را زیر نظر داشته باشد.

گوشی‌های هوشمند نیز یکی دیگر از نماد‌‌های بارز تکنولوژی هستند که در کنار فایده‌های بسیار زیاد، عیب‌هایی نیز دارند. فایده‌های گوشی‌های هوشمند را شما بهتر از ما می‌دانید و نیازی نیست به آنها اشاره کنیم اما ضررهای این گوشی‌ها در بیشتر مواقع از دید پنهان می‌ماند. برای نمونه می‌توان به پرونده‌ای در یکی از دادگاه‌های آمریکا اشاره کرد که پلیس با استفاده از اطلاعاتی که از گوشی هوشمند مظنون بدست آورده بود در یک بازه زمانی توانست مسیرهایی که مظنون به آن رفت و آمد داشته است را مشخص کند.

چنینی چیزی به این معناست که بزرگان فناوری و سازمان‌های امنیتی به راحتی می‌توانند مسیرهایی که کاربران گوشی‌های هوشمند در طول روز به آن رفت و آمد دارند را زیر نظر بگیرند. بدون شک دسترسی به چنین اطلاعاتی در چند دهه گذشته برای سازمان‌های بزرگ خواب و رؤیا بود اما این روزها یک گوشی هوشمند معمولی حجم زیادی از اطلاعات زندگی شخصی کاربران را در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد.

جالب است بدانید چنین اطلاعاتی نه‌تنها برای سازمان‌های امنیتی ارزش دارد، بلکه برای مصارف تجاری نیز می‌توان از این اطلاعات کمک گرفت. برای نمونه فرض کنید به الگوی تردد اهالی یک محله دسترسی داشته باشید و بدانید این افراد هر روز از چه مسیرهایی تردد می‌کنند. از طرف دیگر خریدهای این افراد را نیز می‌توان با بازدیدهایی که از فروشگاه‌های آنلاین دارند زیر نظر گرفت و تشخیص داد هر شخصی علاقه به خرید چه محصولاتی دارد. با در اختیار داشتن اطلاعات مسیر تردد فرد و محصولاتی که به خرید آنها علاقه دارد می‌توان یک کمپین تبلیغاتی در محله‌ای که به آن اشاره کردیم راه‌اندازی کرد. در این کمپین، تبلیغات محیطی را با کالاهایی که یک فرد به خرید آنها علاقه دارد در مسیری که هر روز تردد می‌کند قرار می‌دهیم تا چشم‌ او روزانه به این تبلیغات بیافتد و انگیزه بیشتری برای خرید پیدا کند.

برای روشن‌تر شدن این مطلب اجازه دهید به نمونه‌ای جالب اشاره کنیم، حدود ۱۰ سال پیش مدیران ارشد فروشگاه تارگت (Target)، که یک فروشگاه زنجیره‌ای بسیار بزرگ در آمریکا است به این فکر می‌افتند تا مشتریانی که باردار هستند را شناسایی و حتی ماهی که باردار شده‌اند را تشخیص دهند تا از این طریق برای این مشتریان در بازه‌های زمانی مشخص تبلیغاتی با محوریت سیسمونی و لوازم مورد نیاز مادر و نوزاد ارسال کنند. کاملاً مشخص است هیچکدام از مشتریان فروشگاه تارگت حاضر نبودند اطلاعات بارداری خود را با یک فروشگاه در میان بگذارند.

در نتیجه مدیران فروشگاه با توجه به خریدهایی که مشتریان زن این فروشگاه انجام می‌دادند به الگوی مشخصی از احتمال بارداری آنها دست پیدا کردند و با ترتیب دادن یک کمپین تبلیغاتی برای این مشتریان در بازه‌های زمانی که انتظار می‌رفت زمان زایمان آنها نزدیک است تبلیغات مخصوص سیسمونی نوزاد، پوشک بچه و سایر لوازم مورد نیاز نوزاد ارسال کردند.

تجربه نشان داده است سازمان‌ها همیشه در زمینه فناوری‌های پیشرفته چندین گام جلوتر از مردم هستند و فناوری‌هایی را که این روزها شاهد هستیم، مدت‌های زیادی است که سازمان‌های بزرگ از آنها برای پیگیری اهداف خود استفاده می‌کردند. با این حساب این پرسش پیش می‌آید که آیا این فناوری‌ها واقعاً گره‌ای از کار انسان‌ها باز کرده‌اند یا اینکه به ابزاری تبدیل شده‌اند تا انسان‌ها دائم زیرنظر گرفته شوند و حریم شخصی آنها زیر پا گذاشته شود؟

به این پرسش نمی‌توان به سادگی پاسخ داد اما چیزی که کاملاً مشخص است این نکته است که سازمان‌های بزرگ، انسان‌ها را به حال خود رها نمی‌کنند، از طرف دیگر فناوری‌های پیشرفته نیز به‌اندازه‌ای در زندگی انسان‌ها نفوذ کرده‌اند که عملاً نمی‌توان این فناوری‌ها را کنار گذاشت. این امر باعث شده تا انسان‌ها از طرفی همیشه دنبال تکنولوژی‌های جدید باشند و از طرف دیگر دائم از نفوذ این تکنولوژی‌ها در زندگی شخصی خود گله‌ کنند. با این حساب از آنجایی که مطمئن هستیم سازمان‌های بزرگ دست از سر انسان‌ها بر نمی‌دارند، امیدواریم انسان‌ها به دانش و آگاهی برسند که بتوانند تا حد امکان حریم شخصی خودشان را از دسترس غیرمجاز سازمان‌های بزرگ دور نگه دارند.

در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم تجربه مفید یا نظری در این زمینه دارید، ما و سایر کاربران را در قسمت نظرات در جریان این موارد قرار دهید.

ماده تاریک، اسرارآمیزترین ماده در سرتاسر کائنات محسوب شده و گفته می‌شود کنترل همه کهکشان‌ها، ستاره‌ها و سیاره‌ها، در دستان آن قرار دارد. در این مطلب ۱۱ پرسش بی‌جوابی که درباره ماده تاریک وجود دارند را بررسی خواهیم کرد.

ماده تاریک و اسرار آن

در سال ۱۹۳۰، یک ستاره‌شناس سوئیسی با نام فریتس تسوئیکی (Fritz Zwicky) دریافت کهکشان‌های واقع در یک ابر خوشه بسیار دور، مشغول گردش به دور یکدیگر با سرعتی بیشتر از حد مورد انتظار هستند. در واقع سرعت گردش این کهکشان‌ها به دور یکدیگر، با در نظر گرفتن توده و جرم قابل مشاهده آن‌ها، بیشتر تلقی می‌شد. این موضوع سبب شد فریتس تسوئیکی فرضیه وجود یک ماده غیر قابل مشاهده را مطرح کند. ماده تاریک (Dark Matter) نامی است که در نهایت برای آن برگزیده شد. به عقیده وی، ماده‌ای ناشناس به وسیله اعمال گرانش روی کهکشان‌ها، سبب افزایش سرعت گردش آن‌ها می‌شود.

از آن زمان به بعد، مطالعات بیشتری صورت گرفت و مشخص شد این ماده اسرارآمیز در سرتاسر کیهان وجود دارد. طبق تحقیقات، فروانی ماده تاریک در مقایسه با ماده‌ای که اشیای عادی همچون ستاره‌ها، سیارات و حتی انسان‌ها را ساخته، شش برابر بیشتر است!

اگرچه دانشمندان به وجود ماده‌ای اسرارآمیز و بسیار پرحجم در سرتاسر کائنات پی برده و در موجودیت آن شکی ندارند، اما همچنان سوالات زیادی درباره آن در سرشان می‌چرخد، سوالاتی که متاسفانه هیچ پاسخی برای آن‌ها وجود ندارد! ماده سیاه با وجود در بر گرفتن کل کیهان و داشتن حجمی بیشتر از تمام مواد موجود در سرتاسر کائنات، هنوز اسرارآمیز و ناشناخته باقی مانده است!

ماده تاریک چیست؟

نکته بسیار عجیب درباره ماده تاریک این است که دانشمندان به وجود چنین ماده‌ای اعتراف کرده و در موجودیت آن شکی ندارند، اما نمی‌توانند چیستی و حقیقت آن را تشریح کنند! برخی دانشمندان حدس می‌زنند جرم گمشده در جهان، از ستاره‌های کم نور و سیاه چاله‌ها ایجاد شده است. البته بر اساس گفته‌های دان لینکن (Don Lincoln)، فیزیک‌دان آزمایشگاه Fermilab، طبق مشاهده‌های دقیق، ارتباط چندانی بین چنین اشیایی و ماده سیاه یافت نشده است.

در حال حاضر، تنها فرضیه پذیرفته شده درباره حقیقت ماده تاریک، تشکیل شدن آن از یک ذره فرضی با نام Weakly Interacting Massive Particle (ذره عظیم تعاملی ضعیف) است که به طور خلاصه، WIMP نامیده می‌شود. بر اساس توضیحات دان لینکن، این ذره شبیه به نوترون عمل می‌کند، با این تفاوت که در مقایسه با یک پروتون، بین ده تا صد برابر سنگین‌تر است. هر فرضیه جدید مطرح شده درباره ماده تاریک، سوالات بی‌پاسخ جدیدتری درباره آن ایجاد می‌کند!

آیا قادر به آشکار ساختن ماده سیاه هستیم؟

اگر ماده تاریک از ذرات WIMP ایجاد شده است، آن‌ها می‌بایست همه جا در اطراف ما، به صورت نامرئی و به سختی قابل تشخیص، وجود داشته باشند. پس چرا با وجود احاطه شدن توسط این ذرات، قادر به یافتنشان نیستیم؟ اگرچه WIMP با دیگر مواد متداول تعامل زیادی ندارد، اما همیشه می‌توان شانسی برای برخورد یک ذره انرژی تاریک با یک ذره عادی همچون پروتون یا الکترون حین سفر آن در طول فضای بی‌انتها، قائل شد.

دانشمندان به منظور مطالعه روی تعداد زیادی از ذرات عادی، در عمق زمین، آزمایش‌های بسیار زیادی انجام داده‌اند. در این آزمایش‌ها تلاش می‌شود به وسیله محافظت ذرات، از تداخل تابش جلوگیری شده و شرایط برخورد یک ذره ماده تاریک با یک ذره ماده عادی هچون پروتون یا الکترون شبیه‌سازی شود. مشکل اینجاست که بعد از چندین دهه تحقیق، هیچ کدام یک از ردیاب‌های طراحی شده دستاوردی نداشته اند. آخرین آزمایش درباره ماده تاریک به پروژه کشور چین با نام PandaX مربوط می‌شود که نتیجه آن نیز عدم کشف ماده WIMP بوده است.

بر اساس گفته‌های های-بو یو (Hai-Bo Yu)، فیزیک‌دان دانشگاه کالیفرنیا، به نظر می‌رسد ذرات تشکیل‌دهنده ماده سیاه، از ابعادی که دانشمندان برای یک WIMP قائل شده‌اند بسیار کوچک‌تر بوده یا ساختارشان به حدی پیچیده است که مطالعه روی آن‌ها را دشوار می‌کند.

آیا ماده تاریک از ذرات جزئی‌تر بیشتری ساخته شده است؟

هر سوال بی‌پاسخ مربوط به ماده تاریک، چندین سوال بی‌جواب دیگر را در دل دارد. به عنوان نمونه، آیا اصلا بررسی WIMP به تنهایی کار درستی است؟ شاید ماده سیاه همانند دیگر ماده‌های موجود در طبیعت، از چندین ذره کوچکتر ایجاد شده است و در واقع بیشتر از یک قسمت دارد. ماده‌های متداول از ذرات متفاوتی همچون پروتون و الکترون ایجاد شده‌اند. دانشمندان طی سال‌های اخیر، به وجود ذرات زیر اتمی دیگری در ماده همچون نوترون و پیون نیز پی برده‌اند.

اما دانشمندان درباره ساختار ماده تاریک، که ۸۵ درصد کل ماده‌های موجود در کائنات را تشکیل می‌دهد، تردید داشته و تصور می‌کنند ممکن است این ماده نیز دارای چندین ذره باشد. بر اساس گفته‌های آندری کتز (Andrey Katz)، فیزیک‌دان دانشگاه هاروارد، هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای مطرح کردن فرضیه ایجاد شدن ماده تاریک تنها از یک ذره، وجود ندارد.

به عقیده آندری کتز، ممکن است پروتون‌های ماده سیاه با الکترون‌های آن، در ساختاری کنار هم قرار داشته و اتم‌های منحصربه‌فرد این ماده را تشکیل بدهند. با توجه به متفاوت بودن ماده تاریک نسبت به ماده‌ای که همه می‌شناسیم، بدون شک ذرات زیر اتمی آن (در صورت وجود) خواصی منحصربه‌فرد دارند، اما در صورت حقیقی بودن این فرضیه، روی هم رفته، ساختار یکسانی در سرتاسر کیهان برقرار است، چرا که ماده تاریک نیز از ذرات کوچکی (اتم) تشکیل شده که خود آن‌ها، در بر دارنده ذرات کوچکتری (زیر اتمی) هستند. متاسفانه دانشمندان طی چند سال اخیر، موفق به تایید یا رد این فرضیه نشده‌اند.

آیا نیرو‌های تاریک وجود دارند؟

در کنار چندین ذره (احتمالی) تشکیل‌دهنده ماده تاریک، نظریه‌ای درباره وجود نیرو‌هایی شبیه به نیرو‌های درونی موجود در ماده عادی داخل ماده سیاه، مطرح شده است. برخی دانشمندان در جستجوی فوتون‌های تاریک هستند که احتمالا حقیقتی شبیه به فوتون‌های رد و بدل شده بین ذرات عادی دارند. این جابه‌جایی فوتون‌ها، نیروی الکترومغناطیسی را به وجود می‌آورد. تفاوت این فرآیند داخل ماده تاریک این است که نیروی حاصل از آن، فقط توسط ذره‌های تشکیل‌دهنده همین ماده احساس می‌شود.

دانشمندان ایتالیایی به منظور یافتن پاسخ این سوال، آزمایشی برای تاباندن پرتویی از الکترون و پاد ذره آن با نام پوزیترون داخل یک الماس را شروع کردند. اگر فوتون‌های تاریک وجود داشته باشند، جفت حاصل از الکترون و پوزیترون می‌تواند یکی از عجیب‌ترین ذره‌های منتقل‌کننده نیرو را از بین برده یا به وجود بیاورد! به این ترتیب، پنجره‌ای جدید به روی دانشمندان باز شده و از اسرار تازه‌ای پرده‌برداری خواهد شد.

آیا ماده تاریک از اکسیون ایجاد شده است؟

همراه با کاهش علاقه فیزیک‌دان‌ها به ذرات WIMP، ذرات فرضی جدید متعلق به ماده تاریک محبوبیت پیدا می‌کنند. یکی از ذرات فرضی که توجه فیزیک‌دان‌های زیادی را به خود جلب کرده است، اکسیون (Axion) محسوب می‌شود. برخلاف WIMP، یک اکسیون فوق‌العاده سبک بوده و حجم بسیار بسیار کمتری نسبت به پروتون دارد. طی چند سال اخیر، آزمایش‌هایی برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اکسیون انجام شده است.

بر اساس شبیه‌سازی‌های کامپیوتری اخیر، احتمال شباهت اکسیون‌ها به اشیایی همانند ستاره‌ها افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل آن‌ها قادر هستند تشعشعاتی قابل کشف از خود ساطع کنند. این تشعشعات تقریبا به پدیده مرموز Fast-Radio Burst شباهت دارند. ذره اکسیون فاقد بار الکتریکی بوده و چرخشی ندارد.

خواص ماده تاریک چیست؟

ستاره شناسان، ماده تاریک را از طریق تعامل‌های گرانشی آن با ماده عادی کشف کردند، به همین دلیل آن‌ها، این نوع تعامل را اصلی‌ترین روش انرژی تاریک به منظور نمایش حضور خود در سرتاسر کائنات می‌دانند. اما در زمان تلاش برای فهم حقیقت و طبیعت واقعی ماده تاریک، دانشمندان به در بسته می‌رسند. بر اساس برخی نظریه‌ها، ذره‌های تشکیل‌دهنده این ماده، پاد ذره‌های خود نیز محسوب می‌شوند! به همین دلیل دو ذره انرژی تاریک در صورت ملاقات، یکدیگر را از بین می‌برند!

از سال ۲۰۱۱، یک آزمایش در ایستگاه فضایی بین‌المللی با نام The Alpha Magnetic Spectrometer (AMS) آغاز شده تا بلکه دانشمندان به نشانه‌هایی درباره این فرضیه نابودی در اثر برخورد ذره‌های یکسان با یکدیگر برسند. از زمان آغاز تحقیق، تا امروز صد‌ها هزار رویداد مشاهده شده است. ستاره شناسان هنوز درباره ارتباط این اتفاق با ماده تاریک مطمئن نیستند، اما برای پی بردن به حقیقت ماده تاریک، آزمایش AMS را ادامه می‌دهند.

آیا ماده تاریک در همه کهکشان‌ها وجود دارد؟

با توجه به وزن بسیار بیشتر ماده تاریک در مقایسه با ماده عادی، گفته می‌شود این ماده، نیروی کنترل‌کننده کائنات بوده و مدیریت ساختار‌های بسیار بزرگ همچون کهکشان‌ها و خوشه‌های کهشکانی را عهده‌دار است. با توجه به نحوه کشف ماده تاریک که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، این موضوع عجیب نیست، مگر این که بدانید دانشمندان در سال ۲۰۱۸، کهکشانی با نام NGC ۱۰۵۲-DF۲ کشف کردند که به نظر می‌رسد تقریبا هیچ ماده تاریکی در آن وجود ندارد!

بر اساس گفته‌های پیتر وان داکم (Pieter van Dokkum) از دانشگاه ییل آمریکا، به نظر می‌رسد وجود ماده سیاه به منظور تشکیل شدن یک کهکشان ضروری نیست. در تابستان سال ۲۰۱۸، یک تیم تحقیقاتی بر اساس یک سری آنالیز نشان داد تیم پیتر وان داکم در اندازه‌گیری فاصله کهکشان NGC ۱۰۵۲-DF۲ دچار خطا شده است، به همین دلیل ماده قابل رویت آن، به مراتب کم نورتر و سبک‌تر از آن چه دانشمندان برای نخستین مرتبه رویت کردند، بوده است. پس در واقعیت بخش عظیمی از حجم این کهکشان را نیز ماده تاریک تشکیل می‌دهد.

از نتایج DAMA/LIBRA چه خبر؟

یکی از راز‌های حل نشده مربوط به ذرات فیزیکی، به نتایج معمایی و پیچیده آزمایش DAMA/LIBRA مربوط می‌شود. در این پروژه، یک ردیاب در اعماق یک معدن در کوه‌های گران ساسو ایتالیا واقع شده و با استفاده از آن درباره نوسانات دوره‌ای درون ذره‌های ماده تاریک مطالعاتی انجام می‌شود.

این نوسانات ممکن است با گردش زمین به دور خورشید و همزمان با پرواز ذرات از میان جریان کهکشانی ماده تاریک، که منظومه شمسی را احاطه کرده است، افزایش پیدا کند. این جربان، باد ماده تاریک نامیده می‌شود. از سال ۱۹۹۷، دانشمندان مدعی مشاهده سیگنال‌های مربوط به این باد از طریق ردیاب DAMA/LIBRA شده‌اند، هر چند هیچ آزمایش دیگری، چنین دستاوردی نداشته است.

آیا ماده تاریک دارای شارژ الکتریکی است؟

یک سیگنال از آغاز زمان، دانشمندان را به مطرح کردن فرضیه وجود یک شارژ الکتریکی در ماده تاریک وادار کرده است. تشعشعاتی با طول موج ۲۱ سانتی‌متر، توسط یک سری ستاره در ابتدای خلقت کیهان ساطع شد. زمان این رویداد، ۱۸۰ میلیون سال بعد از بیگ بنگ تخمین زده شده است. این تشعشعات در ادامه توسط هیدروژن سردی که در آن زمان در اطراف کیهان وجود داشت، جذب شدند.

وقتی وجود چنین تشعشعاتی در ابتدای سال میلادی گذشته توسط دانشمندان کشف شد، بر اساس نشانه‌های آن، مشخص شد هیدروژن جذب‌کننده آن در مقایسه با چیزی که دانشمندان تصور می‌کردند بسیار سردتر بوده است. بر اساس فرضیه متخصص فیزیک نجومی دانشگاه هاروارد، جولین مینیوز (Julian Muñoz)، ماده تاریک به واسطه شارژ الکتریکی آن، گرمای تمام هیدروژن فراگیرنده کائنات را تخلیه کرد، درست شبیه به یخ‌هایی که درون لیموناد قرار دارند.

آیا ذرات عادی می‌توانند به ماده تاریک تنزل پیدا کنند؟

نوترون‌ها، یکی از ذرات ماده با عمر محدود هستند. بعد از حدود ۱۴ دقیقه، یک نوترون، به یک پروتون، یک الکترون و یک نوترینو واپاشیده می‌شود. اما بر اساس دو آزمایش متفاوت، طول عمر‌های گوناگونی برای این فرآیند واپاشی به دست آمد، به طوری که اختلافی ۹ ثانیه‌ای بین آ‌ن‌ها وجود داشت.

ابتدای سال ۲۰۱۸، فیریک‌دان‌ها پیشنهاد کردند اگر یک درصد از زمان، برخی نوترون‌ها به ذرات تشکیل‌دهنده ماده تاریک واپاشیده شوند، یک نوع نابه‌سامانی پدید خواهد آمد. کریستوفر موریس (Christopher Morris) در آزمایشگاه Los Alamos National، به همراه تیم خود برای دریافت سیگنال‌هایی از ماده تاریک، نوترون‌ها را با دقت مورد تحقیق قرار داد، اما هیچ چیز خاصی رویت نشد. به عقیده آن‌ها، انواع دیگری از واپاشی ممکن است وجود داشته باشند که هنوز قادر به کشف آن‌ها نبوده‌ایم.

آیا ماده تاریک واقعا وجود دارد؟

ماده تاریک اسرارآمیزتر از چیزی است که تصور می‌کنید. گفته می‌شود این ماده، بیش از ۸۵ درصد کل کائنات را تشکیل می‌دهد، اما قادر به رویت آن نبوده و حتی از ماهیت، حقیقت، طبیعت و ساختار آن بی‌اطلاع هستیم! با توجه به مشکلاتی که دانشمندان در مسیر اثبات فرضیه‌های درباره ماده سیاه به آن برخورد کرده‌اند، یک سوال اساسی پدید می‌آید؛ آیا این ماده واقعا وجود دارد؟

برای سال‌های متمادی، تعداد کمی از فیزیک‌دان‌ها پیشنهاد داده‌اند احتمالا نظریه‌های ما درباره گرانش اشتباه بوده‌اند، به همین دلیل نیرو‌های بنیادی در سطح وسیع، متفاوت‌تر از آن چه تا امروز تصور می‌شد رفتار می‌کنند. بر اساس این ادعا مدل MOND مطرح شده و وجود ماده تاریک رد می‌شود. طبق این دیدگاه، سرعت بسیار بالای ستاره‌ها و کهکشان‌ها که بیشتر از مقدار طبیعی و مورد انتظار است، از رفتار عجیب نیروی گرانش در ابعاد وسیع حاصل می‌شود.